Do nhu cầu tiêu thụ lớn, ngày nay ba ba được nuôi theo lối công nghiệp và trở nên rất sẵn có trên thị trường. Bài viết này giới thiệu cho bạn đọc cách sử dụng ba ba trong đời sống hàng ngày với mục đích bồi bổ sức khỏe và hỗ trợ điều trị bệnh.
Thịt ba ba: vị ngọt, tính bình; vào can, thận. Có tác dụng tư âm dưỡng huyết, lương huyết thanh nhiệt, bổ thận cường kiện gân cốt. Dùng cho các trường hợp sốt nóng đau nhức xương khớp do phong thấp, sốt nóng do bệnh lý hệ thống miễn nhiễm, hội chứng lỵ mạn tính, huyết khối, huyết trắng, các dạng u bướu sưng nề (trưng hà tích tụ). Người bị tiêu chảy, lỏng lỵ không dùng. Mai ba ba tên thuốc là miết giáp; vị mặn, tính bình; vào kinh can và tỳ. Có tác dụng tư âm, lui cơn sốt âm ỉ, làm mềm chỗ rắn, làm tan hòn cục. Người dương hư không nhiệt, dạ dày yếu hay nôn, tỳ hư ỉa chảy không được dùng.
Một số cách dùng mai ba ba (miết giáp) hỗ trợ điều trị bệnh:
Tư âm, lui cơn sốt âm ỉ: Trị chứng âm hư phát sốt, nóng âm ỉ trong xương.
- Thanh cao 20g, miết giáp 63g, sơn dược 20g, hồng táo 125g, dương phèo 63g. Sắc uống, nhiều ngày. Trị lao phổi hư nhiệt, ra mồ hôi trộm.
- Bột Thanh cao: Thanh cao 12g, miết giáp 12g, sài hồ 8g, hoàng liên 4g, hoàng kỳ 12g, tang bạch bì 12g, bạch truật 12g, chi tử phấn 12g, tri mẫu 12g, địa cốt bì 12g, cam thảo 8g, long đởm thảo 8g. Sắc uống. Trị đau xương, nóng sốt nhẹ, ngày nhẹ đêm nặng.
Nhuyễn kiên, tán kết (làm mềm chỗ rắn, tan hòn cục).
Trị sốt rét, gan lách sưng to. Dùng bài: Miết giáp ẩm: miết giáp 12g, bạch truật 12g, hoàng kỳ 12g, thảo quả 12g, binh lang 12g, xuyên khung 12g, quất hồng 12g, bạch thược 12g, sinh khương 4 lát, đại táo 3 quả, ô mai 6g. Sắc uống.
Xơ gan: Miết giáp 30g, vảy tê tê 5g. Sắc với 400ml nước, lấy 100ml chia uống 12 lần trong ngày.
Các món ăn - bồi bổ dùng ba ba:
Ba ba hầm xương sông, lá lốt: Ba ba 1 - 2 con, lá lốt 60g, xương sông 60g. Ba ba làm sạch bỏ mai, đầu và ruột, chặt nhỏ; lá lốt, xương sông thái nhỏ; thêm gia vị, dầu rán; thêm nước sôi hầm chín hoặc nấu cách thuỷ; có thể thêm đậu phụ, chuối xanh, rau bắp, dứa (thơm). Dùng ăn bổ dưỡng, dùng cho bệnh nhân sốt rét lách to, phong thấp.
Ba ba hầm thục địa kỷ tử: Ba ba 1 con, kỷ tử 30g, thục địa 20g, có thể thêm nữ trinh tử 15g. Ba ba đã làm sạch, chặt nhỏ, kỷ tử, thục địa, nữ trinh tử cho vào nồi, thêm nước sạch vừa đủ, nấu chín nhừ, bỏ bã dược liệu, thêm gia vị. Dùng cho trường hợp lao phổi, viêm khí phế quản mạn tính, suy nhược cơ thể, biếng ăn, thiếu máu, sơ gan, viêm gan mạn, hồi hộp khó thở, tim đập mạnh.
Xúp canh ba ba, sơn dược, long nhãn: Ba ba 1 con, sơn dược 30g, long nhãn 15g. Cho ba ba đã làm sạch chặt nhỏ, sơn dược, long nhãn vào nồi, thêm nước sôi vừa đủ, hầm nhừ, thêm gia vị. Dùng cho các trường hợp lao phổi, viêm khí phế quản mạn tính; suy nhược cơ thể, biếng ăn, thiếu máu, sơ gan, viêm gan mạn, hồi hộp khó thở, tim đập mạnh.
Ba ba hầm: Ba ba 1 con (khoảng 500g), thịt dê 300g, thảo quả 5g, gừng tươi, bột tiêu, muối ăn và các gia vị thích hợp khác. Ba ba làm sạch, bỏ đầu móng, mai và nội tạng, chặt nhỏ; thịt dê thái lát to tương ứng như thịt ba ba. Cho ba ba, thịt dê vào trong nồi, thêm thảo quả, gừng tươi, nước sạch; đun to lửa cho sôi, đun nhỏ lửa cho chín nhừ, thêm muối ăn, hồ tiêu và các gia vị khác, chia ăn nhiều bữa. Dùng cho các thể thận âm hư, tỳ thận dương hư có các triệu chứng đau đầu ù tai, chóng mặt, sốt nóng dao động, vã mồ hôi trộm, đau quặn lạnh bụng, ăn kém, chậm tiêu.
Dưỡng âm, bổ huyết, giảm mỡ máu và hạ huyết áp: Thịt ba ba 100g, râu ngô 10g, sơn tra 8g, táo đỏ 3 quả, gừng 3 lát, muối vừa đủ, nấu với nước, bỏ râu ngô, ăn cả nước và cái. Cách 2 ngày làm 1 lần.
Thịt ba ba nấu với ngó sen để chống băng huyết, rong kinh. Nấu với chân giò lợn và đại táo tăng tiết sữa.
Máu ba ba pha với rượu uống nóng giúp phục hồi sức khoẻ cho người mới ốm dậy, chống hoa mắt, choáng váng, bốc hoả, khó thở, kém ăn. Pha với mật ong trị đái đường, hen suyễn, bệnh tim mạch và đường ruột.
Mỡ ba ba dùng bôi ngoài vết bỏng, lở loét, vết thương, trĩ.
Trứng ba ba (lòng đỏ) gói lá chuối nướng phòng kiết lỵ mạn tính; dùng lòng trắng để bôi trị trĩ...
Theo TS. Nguyễn Đức Quang
SKDS