Đông trùng hạ thảo giá rẻ được 'chế' bằng bột mì?

20g giá 5 triệu đồng

Đông trùng hạ thảo từ bấy lâu nay vẫn được coi là thứ thuốc bổ, quý, chữa bách bệnh. Để mua Đông trùng hạ thảo không khó, có thể tìm ở phố bán thuốc Đông y sầm uất tại Hà Nội là Lãn Ông, quận Hoàn Kiếm. Nhưng dạo một vòng ở phố này mới thấy thị trường đông trùng hạ thảo đã trở thành mê hồn trận, không chỉ về giá cả mà còn khó phân biệt được thật giả.

Cùng một hộp Đông trùng hạ thảo hộp bằng giấy ép, trên hộp chỉ ghi một dòng chữ Trung Quốc “Dong chong xia cao”, không ghi công dụng hay hạn dùng, được các nhân viên nhà thuốc “hét” với nhiều mức giá khác nhau.

Khi tôi hỏi mua Đông trùng hạ thảo tại cửa hàng số 59 phố Lãn Ông, chủ cửa hàng đưa ra hai loại khác nhau, một loại của Triều Tiên khối lượng là 100g có giá 4 triệu đồng/hộp, một loại khác của Trung Quốc khối lượng 20g có giá 500 nghìn đồng. Chủ cửa hàng cho biết loại 500 nghìn đồng dùng cũng được nhưng không phải hàng xịn. Hàng xịn giá 5 triệu đồng chỉ được 20g. Bác này khuyên nếu mua đi biếu thì chỉ cần loại bình bình thôi, nhiều người chọn loại này.

Bên trái là Đông trùng hạ thảo xịn, bên phải là hàng bình dân.

Khi tôi hỏi về loại hàng xịn, chủ cửa hàng nói vòng vo một hồi rồi bảo: “Ở Việt Nam tìm hàng xịn khó lắm, dùng loại này là tốt rồi mà giá cả phải chăng”. Có vẻ như Đông trùng hạ thảo của Trung Quốc và của Triều Tiên khác nhau như thế nào thì chính người bán hàng cũng không biết. Sang nhà thuốc Hapharco bên cạnh, nhân viên bán hàng mang ra một hộp của Trung Quốc giống hệt như hộp tôi vừa xem. Khi hỏi giá, tôi giật mình vì mới từ 500 nghìn đồng ở hàng bên mà sang đến đây đã gấp 4 lần (2 triệu đồng). Thấy tôi không mặn mà lắm, chị liền giới thiệu công dụng của Đông trùng hạ thảo và đảm bảo hàng xịn 100%.

Mỗi người bán hàng chào một giá khác nhau.

Ghé chân vào cửa hàng ở số nhà 33, tôi được cô bán hàng cho xem một loạt các sản phẩm Đông trùng hạ thảo khác nhau, loại rẻ nhất là 750 nghìn đồng/hộp, loại xịn hơn là 6 triệu đồng.

Chào hàng rất nhiệt tình nhưng thấy có vẻ khó bán nên người bán hàng bắt đầu tính chuyện giảm giá. “Nếu mua hàng xịn thì sẽ giảm cho chút lấy may, khoảng 100 nghìn đồng, còn mua loại bình thường thì bán đúng giá, nhà tôi đã bán giá bán buôn rồi đấy”.

Cùng một loại Đông trùng hạ thảo như nhau, mỗi của hàng chào hàng một giá, nơi bán 500 nghìn đồng, một triệu đồng, có nơi lên đến hai, ba triệu đồng. Giá cả đã “loạn” nhưng để xác định hàng thật hàng giả còn khó hơn gấp bội.

Hàng giả làm từ bột mì?

Cũng tìm mua Đông trùng hạ thảo trên phố Lãn Ông, chị Hoa (phường Ngọc Khánh, Ba Đình, Hà Nội) băn khoăn vì tham khảo mỗi nơi một giá bán. Chị Hoa cũng đi mua về để làm quà Tết. Mỗi khi xem một hộp Đông trùng hạ thảo, chị lại giật mình vì nhân viên bán hàng bồi đủ loại thông tin về hàng “chính hãng” và “xách tay”.

Đau điếng người khi bỏ ra vài triệu đồng mà vẫn mua phải hàng giả đem biếu, bị mang tiếng, năm nay anh Vũ Đức Thạch (Lương Thế Vinh, Hà Nội) đã quyết định chọn mua hộp viên Đông trùng hạ thảo qua bào chế làm quà, thay cho việc săn tìm “sâu thật”.

Khi tôi hỏi loại xịn và loại bình dân khác nhau ở điểm nào thì nhiều người bán hàng không ngần ngại nói rõ nguồn gốc của hàng giá rẻ. Người bán hàng tại cửa hàng số nhà 35 tiết lộ cho tôi về việc loại giá rẻ có thể làm từ bột mì, thân cây thảo thạch…

Đông trùng hạ thảo là một loại thảo dược bổ gấp bội lần nhân sâm.

Cùng ý kiến với cô là nhân viên nhà thuốc Star Korie: "Sâu đó làm từ bột nên mới rẻ thế. Một hộp thuốc bào chế, trong đó Đông trùng hạ thảo chỉ chiếm vài phần trăm đã có giá lên tới tiền triệu, huống chi cả một hộp vài con".

Để biết cách phân biệt thật giả, tôi tìm đến một lương y tại số nhà 19 phố Lãn Ông. Bác cho biết kinh nghiệm chọn mua Đông trùng hạ thảo của mình: Đông trùng hạ thảo thật có mắt đỏ ở đầu, lõi trong có màu trắng, chân thon nhỏ, thân màu vàng sậm và có nhiều vằn khía, con càng to càng tốt hơn. Nếu loại giả làm từ bột cầm hộp có cảm giác nặng hơn hàng thật.

Nấm ký sinh vào sâu non, làm chết sâu non bằng việc ăn hết chất dinh dưỡng của chúng. Hè về, sâu chết khô và nấm bắt đầu mọc ra khỏi sâu như một ngọn cỏ và vươn ra khỏi mặt đất.

Theo các ghi chép về đông dược cổ, Đông trùng hạ thảo là một vị thuốc bồi bổ hết sức quý giá, có tác dụng tích cực với các bệnh như rối loạn tình dục, thận hư, liệt dương, di tinh, đau lưng, mỏi gối, ho hen do phế hư hoặc cả phế, thận đều hư, và có tác dụng tốt đối với trẻ em chậm lớn.

Ngoài ra, Đông trùng hạ thảo tăng cường công năng của tuyến thượng thận, cải thiện chức năng thận, nâng cao năng lực miễn dịch, kháng khuẩn, kháng virus, chống ung thư và phóng xạ. Nhiều nghiên cứu xác định Đông trùng hạ thảo hầu như không có tác dụng phụ đối với cơ thể người và động vật.