12-07-2010
Đông trùng hạ
thảo là gì? Đó là một dạng cộng sinh giữa một loài nấm túi có
tên khoa học là Cordyceps sinensis (Berk.) Sacc. với sâu non (ấu trùng)
của một loài côn trùng thuộc chi Hepialus. Thường gặp nhất là sâu non
của loài Hepialus armoricanus. Ngoài ra còn 40 loài khác thuộc chi
Hepialus cũng có thể bị Cordyceps sinensis ký sinh. Vào mùa đông nấm bắt
đầu ký sinh vào sâu non và làm chết sâu non vì ăn hết chất dinh dưỡng
của chúng. Mùa hè ấm áp nấm bắt đầu mọc ra khỏi sâu như một ngọn cỏ và
vươn lên khỏi mặt đất. Đầu của ngọn nấm là một thể đệm (stroma) hình trụ
thuôn nhọn. Chỉ phát hiện được ĐTHT vào mùa hè ở một số cao nguyên cao
hơn mặt biển từ 3500 đến 5000m. Đó là các vùng Tây Tạng, Tứ Xuyên, Thanh
Hi, Cam Túc, Vân Nam...
Thành phầnCác phân tích hoá
học cho thấy trong sinh khối (biomass) của ĐTHT có 17 acid amin khác
nhau, có D-mannitol, có lipid, có nhiều nguyên tố vi lượng (Al, Si, K,
Na...). Quan trọng hơn là trong sinh khối ĐTHT có nhiều chất hoạt động
sinh học mà các nhà khoa học đang phát hiện dần dần ra nhờ các tiến bộ
của ngành hoá học các hợp chất tự nhiên. Nhiều hoạt chất này có giá trị
dược liệu thần kỳ. Trong đó phi kể đến cordiceptic acid, cordycepin,
adenosine, hydroxyethyl-adenosine. Đáng chú ý hơn c là nhóm hoạt chất
HEAA ( Hydroxy-Ethyl-Adenosine- Analogs). ĐTHT còn có chứa nhiều loại
vitamin (trong 100g ĐTHT có 0,12 g vitamin B12; 29,19 mg vitamin A; 116,03 mg vitamin C, ngoài ra còn có vitamin B2
(riboflavin), vitamin E, vitamin K..
Chi nấm
Cordyceps có tới 350 loài khác nhau, chỉ riêng ở Trung Quốc đã tìm thấy
60 loài. Tuy nhiên cho đến nay người ta mới chỉ nghiên cứu nhiều nhất
được về 2 loài Cordyceps sinensis (Berk.) Sacc. và Cordyceps militaris
(L. ex Fr.) Link. Loài thứ hai được gọi là Nhộng trùng thảo
| cordyceps
ditmarii |
| cordyceps
gracilis |
Sưu tập giống của chúng tôi hiện đã có tới 3000 chủng,
nhưng mỗi lần có thêm được một chủng vi sinh vật mới là một lần chúng
tôi thêm một hy vọng có thể đóng góp cho đất nước một sản phẩm mới.
Ai sang Trung Quốc cũng muốn mua làm
quà một ít Đông trùng hạ thảo vì danh tiếng của loại dược liệu này quá
lớn và đem tặng ai cũng quý.
| |
cordyceps
militaris | cordyceps sinensis |
Tại một Viện nghiên cứu Công nghệ sinh
học (CNSH) Trung Quốc đã giới thiệu cho Đoàn chúng tôi việc phân lập
thành công nấm Cordyceps sinensis trong Đông trùng hạ thảo và chứng minh
được mọi dược liệu đều nằm trong phần hạ thảo chứ không hề có gì trong
phần Đông trùng. Vậy là họ đã có trong tay một của
quý. Những lần sang Trung Quốc gần đây tôi đã thấy những viên nang Đông
trùng hạ thảo (ĐTHT) trong các vỉ thuốc rất đẹp và với giá rẻ hơn rất
nhiều so với mẫu Đông trùng hạ thảo tự nhiên mà chúng ta vẫn thấy bán ở
phố Lãn Ông.
Năm qua tôi được tham dự một Hội nghị quốc tế
về Công nghệ sinh học họp ở Thái Lan và tôi rất ngạc nhiên khi thấy
không chỉ có các báo cáo rất sâu về ĐTHT của các nhà khoa học Trung Quốc
mà còn có các báo cáo sâu hơn nữa về ĐTHT của các nhà khoa học Mỹ.
Đông trùng hạ thảo là một
thần dược
Vì sao chúng được coi
như một trong những loại thần dược nổi tiếng khắp thế giới?.
Sách y học cổ truyền của Trung Quốc từ
xa xưa đã coi ĐTHT là vị thuốc có tác dụng “Bổ phế ích can, bổ tinh
điền tuỷ, chỉ huyết hoá đàm” , “Bổ phế ích thận, hộ dưỡng tạng phủ”,
“Tư âm tráng dương, khư bệnh kiện thân”; là loại thuốc “Tư bổ dược
thiện”, có thể chữa được “Bách hư bách tổn”. Mặt khác các nghiên cứu cổ
truyền cũng như các thực nghiệm hiện đại đều xác định ĐTHT hầu như không
có tác dụng phụ đối với cơ thể người và động vật. Liều uống ĐTHT an
toàn đối với chuột thí nghiệm là trên 45g/1kg thể trọng.
Ứng dụng của Đông trùng dạ thảo:
|
|
cordyceps
sinensis |
|
Các nghiên cứu y học và
dược học đã chứng minh được các tác dụng sau đây của ĐTHT:
1-Chống lại tác dụng xấu của các tân
dược đối với thận, thí dụ đối với độc tính của Cephalosporin A.
2-Bảo
vệ thận trong trường hợp gặp tổn thưng do thiếu máu.
3-Chống lại sự
suy thoái của thận, xúc tiến việc tái sinh và phục hồi các tế bào tiểu
quản ở thận
4-Làm hạ huyết áp ở người cao huyết áp
5-Chống lại
hiện tượng thiếu máu ở cơ tim
6- Giữ ổn định nhịp đập của tim
7-Tăng
cường tính miễn dịch không đặc hiệu
8- Điều tiết tính miễn dịch đặc
hiệu
9-Tăng cường năng lực thực bào của các tế bào miễn dịch
10-Tăng
cường tác dụng của nội tiết tố tuyến thượng thận và làm trương nở các
nhánh khí quản.
11-Tăng cường dịch tiết trong khí quản và trừ đờm
12-Làm
chậm quá trình lão hoá của cơ thể
13- Hạn chế bệnh tật của tuổi già
14-Nâng
cao năng lực chống ung thư của cơ thể
15- Chống lại tình trạng thiếu
oxygen của cơ thể
16- Tăng cường tác dụng lưu thông máu trong cơ thể
17-
hạn chế tác hại của tia gamma đối với cơ thể
18- Tăng cường tác dụng
an thần, trấn tĩnh thần kinh
19-Tăng cường việc điều tiết nồng độ
đường trong máu
20-Làm giảm cholesterol trong máu và chống xơ vữa
động mạch.
21-Xúc tiến tác dụng của các nội tiết tố (hormone).
22-
Tăng cường chức năng tiêu hoá và hấp thu các chất dinh dưỡng
23-
Ức chế vi sinh vật có hại, kể cả vi khuẩn lao
24- Kháng viêm và tiêu
viêm
25- Có tác dụng cường dương và chống liệt dương
Vì ĐTHT
thu nhặt từ thiên nhiên chỉ có hạn, môi trường tự nhiên thích hợp cho
sự phát triển của ĐTHT lại toàn là các vùng núi non và cao nguyên hiểm
trở, xa xôi, cho nên việc chứng minh các hoạt chất đều tập trung trong
nấm Cordyceps sinensis và việc thành công trong việc nuôi cấy ở quy mô
công nghiệp (với nồi lên men) hoặc ở quy mô thủ công nghiệp (nuôi trên
môi trường xốp trong các lọ miệng rộng có nút bông)
© http://vietsciences.free.fr và http://vietsciences.net
Nguyễn Lân Dũng
| cordyceps
sphecocephala |
| cordyceps
ditmarii |